Spraak

We spreken in zinnen die bestaan uit woorden, lettergrepen en letters. Elke letter heeft zijn eigen klank. Woorden bestaan uit verschillende klanken achter elkaar. Kinderen leren de klanken van hun ouders / opvoeders, door na te doen. Door het verkeerd uitspreken van een letter (of combinaties ervan) krijgen woorden een andere betekenis. 

Problemen/stoornissen op het gebied van spraak die met hulp van de logopedist verminderd of weggenomen kunnen worden zijn o.a.:

Kinderen:

Spraak-taalontwikkelingsproblemen
Men spreekt van een vertraagde spraak- en taalontwikkeling wanneer een jong kind in zijn spraak en taal duidelijk achterblijft bij leeftijdgenootjes. Een vertraagde spraak- en taalontwikkeling is goed te behandelen, zeker als de problemen al op jonge leeftijd onderkend worden.

Slissen/lispelen
Bij slissen of lispelen wordt de [s] of andere klanken verkeerd uitgesproken. Dit kan komen door te slappe tongspieren, te weinig beheersing van de tongmotoriek of het verkeerd aanleren van de [s]. De [s] klinkt als het ware onzuiver. In ernstige gevallen wordt het spreken hierdoor slecht verstaanbaar.

Vloeiendheidsproblemen: stotteren & broddelen
Stotteren is een spraakstoornis waarbij het vloeiende verloop van de spraakbeweging gestoord is. Naast zichtbare en hoorbare symptomen zijn er ook verborgen symptomen. Broddelen is een stoornis in het spreken. Het is te herkennen aan de niet-vloeiende of aritmische, moeilijk verstaanbare spraak.

Nasaliteitsstoornissen
Er is sprake van een nasaliteitsstoornis of neusspraak wanneer de klank (resonantie) van de spraak afwijkend is: de spraak klinkt te veel of juist te weinig door de neus. Nasaliteitsstoornissen kunnen verschillende oorzaken hebben.

Schisis
Schisis is het Griekse woord voor breuk of spleet. In Nederland wordt met schisis over het algemeen een lip-, kaak- en/of gehemeltespleet bedoeld. Schisis is een aangeboren afwijking. Als gevolg van de schisis kunnen er problemen zijn met de mondmotoriek, spraak, taal en het gehoor.

Oromyofunctionele therapie (OMFT)
OMFT is een vorm van logopedische therapie die erop gericht is alle mondspieren weer in evenwicht te brengen. Afwijkende mondgewoonten kunnen het evenwicht tussen de spieren in en om de mond onderling verstoren, met een afwijkende kaak-/gebitsstand en afwijkende articulatie (slissen/lispelen) als gevolg.

Eet- en drinkstoornissen bij kinderen
Eet- en drinkstoornissen ontstaan doordat kinderen de spieren die nodig zijn bij het zuigen, afhappen van een lepel, bijten, kauwen en slikken, niet onder controle hebben. Als tijdens eten en drinken de mond- en tongspieren niet goed bewegen, is er kans op problemen bij de vorming van spraakklanken

Volwassenen:

Dysartrie
Dysartrie is een spraakstoornis die wordt veroorzaakt door een beschadiging van het zenuwstelsel. Hierdoor werken de spieren die nodig zijn voor het ademen, de stemgeving en de uitspraak onvoldoende. Dysartrie kan verschillende oorzaken hebben.

Verbale apraxie
Bij een verbale apraxie kan het schema (in de hersenen) voor het programmeren van de spraak niet meer goed worden gebruikt. De spieren werken nog goed maar het aansturen van de spieren geeft problemen.

Slikstoornissen
Slikstoornissen kunnen ontstaan door veranderingen in de structuren van de mond, de keel en het strottenhoofd. Er kunnen problemen ontstaan in de aansturing van de spieren, of er kan sprake zijn van een plaatselijke beschadiging waardoor het slikken minder goed gaat.